Yeteri sayıda çocuğu olanlar gebelikten korunma yöntemi olarak tüplerini bağlattırıyorlar. Böylece spermler tüplerden geçip de yumurtalıklara ve de yumurtalara ulaşamıyorlar. Yani, tüpleri kapalı olan kadınların gebe kalmaları fiziki olarak mümkün değil.
O halde çocuk isteyip de gebe kalamayanların bir kısmında da tüpler kapalı olabilir ve gebelik oluşamamasının nedeni bu olabilir.
Tüplerin açık olup olmadığını kontrol etmenin birtakım yolları var:
1. Ultrason eşliğinde rahimin içine verilen serumun karın boşluğuna geçip geçmediğini kontrol etmek (Saline Infusion Sonography = SIS)
2. Rahimin içine verilen ilacın röntgen aracılığı ile izlenmesi ve gerekli aralıklarla filme alınarak tüplerin açıklığını araştırmak (Histero-Salpingo-Grafi = HSG).
3. Laparoskopi adı verilen bir ameliyatla incelemek
Yukarıda kolaydan zora doğru sıralanmış olan bu yöntemlerden en güvenilir olanı en sonuncusudur. Ama en çok kullanılanı rahim filmi diye de adlandırılan HSG'dir.
Tüplerin incelenmesi temel bir tetkik olmasına rağmen bazen infertilite yönetiminde atlanır. Nedeni görülme sıklığının çok olmaması olabilir. Kaç tane rahim filmi çekilince kaçında tüpler kapalı çıkar? Bazı kaynaklara göre bu rakam % 12-33 gibi... Fakat doğrusunu isterseniz bizçektiğimiz her on HSG'nin 1 ila 3'ünde tüpleri kapalı bulmuyoruz. İkinci nedeni halk arasında dilden dile dolaşan rahim filmi öyküleridir. Hiç ağrısız bir işlem olduğunu iddia edecek değilim ama, herkesin ağrı eşiği aynı değil... Kısacası ağrılı ve korkulan bir işlem olduğu için "olmasa olur mu" talebi çok geliyor. Biz de bazen bu basamağı atlayabiliyoruz. Bir kaç kez boşuna aşılama yapmayı, sonrasında tüp-bebeğe geçeceksek göze alabiliyoruz.
Tüpler kapalı ise iki yol var. Ya ameliyatla tüpleri açmaya çalışmak, ya da tüp-bebek yöntemi denemek... Ameliyatın avantajı tüpler açılır ve iyileşirken kapanmazlarsa (%50 olasılık) çiftlerin doğal yollardan gebelik oluşması şanslarının olması, hatta birden fazla kez gebeliklerin de olabilmesi... Dezavantajı, % 50 durumda ameliyatta tüplerin açılamaması veya iyileşirken tekrar kapanması. İkinci yolun, yani tüp-bebeğin avantajı ameliyat gerektirmemesi, dezavantajı pahalı bir yöntem olması ve gebelik olmazsa her denemenin yine tıbbi yöntemlerle yani yine tüp-bebek gerektiriyor olması... Yine de anne adayının yaşı ileri ise, önce ameliyat olup, iyileşme süreci tamamlanıp, sonra da doğal yollardan gebelik bekleyinceye kadar şans iyice azalır, hatta kaybolursa kaygısı varsa tüp-bebek tercih edilebilir...
***
Aşağıda iki adet rahim filmi resmi var... Her iki filmde de alt uçtan verilen ilaçlı sıvı rahim iç boşluklarını doldurup, kalıbını çıkarır gibi ortada görülen beyaz üçgenler şeklinde görünür hale getiriyor... Üçgenin alt ucundaki çizgiler ilacı içeri veren aletlerin görünümleri. Üst köşelerden çıkan çizgiler ise tüpler. Soldaki filmde her iki uçta sigara dumanının dağılması gibi görünüm tüplerin açık olduğunu ve ilaçlı sıvının karın boşluğuna serbestçe akabildiğini gösteriyor, yani normal, tüpler açık... Sağdakinde ise her iki tüpün de bir yere kadar görülebildiği ancak içinden geçmesi gereken ilaçı sıvıyı geçiremeyip diğer uçlarından karın boşluğuna aktaramadıkları görülüyor. Yani bu hastada her iki tüp kapalı... Beyaz ok sol tüpün (hastaya karşıdan baktığımızı varsayın) rahime bağlandığı ucu, siyah ok tıkanıklığın yerini işaret etmektedir.
